Overlevingsstrategieën

Gaandeweg het leven past ieder mens zich aan. We willen voldoen aan verwachtingen. We willen aardig gevonden worden. Mensen zijn sociale dieren. In de oertijd, als je buiten een groep kwam te staan ging je dood. Een kind wat wel eten en drinken krijgt, maar wat verder geen aanraking of interactie ontvangt zal ernstige schade oplopen en, in het ergste geval, zal het overlijden. Een baby doet er dus alles aan om contact te maken; huilen, brabbelen, oogcontact, glimlachen. Dit is essentieel voor overleving. Niet zo gek, want een baby is volledig afhankelijk van zijn verzorgers. Een baby zal dus inzetten wat het beste werkt om contact te maken. Hij past zich aan.
Het leven heeft geen scorebord

Het leven is dynamisch, iedereen doet ervaringen op. Positief en negatief, en er is geen scorebord. De balans gaat vaak niet gelijk op… Welke impact een ervaring geeft is afhankelijk van verschillende factoren. Leeftijd, de weerbaarheid op dat moment, omstandigheden, mate van ondersteuning in je omgeving enzovoort.

Om een paar voorbeelden te noemen: het kan zijn dat jij je aanpast om bij het populaire groepje te horen, of je past je aan om te voorkomen dat je ouders op je fitten, om te voldoen aan andermans irreële eisen, om niet gepest te worden, mishandeling te voorkomen, om je ouders niet teleur te stellen, omdat ‘iets’ zo hoort, om aan het keurslijf te voldoen, enzovoort.
Overleven is aanpassen

Aanpassingen hebben effect, want het haalt jou als persoon weg bij jouw eigen manier van doen. Jouw natuurlijke voorkeur voor handelen. Hoe meer de aanpassing nodig is, hoe sterker dit mechanisme is. Zo sterk, dat het letterlijk jouw eigen natuurlijke voorkeur overstemt. Een aanpassing is niet altijd wie jij bent. Het is een overlevingsmechanisme. Iets wat je hard nodig hebt gehad om een situatie de baas te kunnen. Hiermee is de aanpassing dominant en overschaduwt het jouw natuurlijke voorkeuren en reacties. Mensen willen graag pijn vermijden dus passen zich aan, dit is een diepgeworteld mechanisme.

De uitwerking van aanpassingen
Aanpassingsgedrag kan meerdere uitwerkingen hebben. Je loopt op je tenen, iets kost je bovenmatig veel energie, een kracht (klantgericht) wordt een valkuil (klantgezwicht), pleasen, een burn-out, overmatig assertief reageren waardoor je vaak in conflicten belandt enzovoort.

Hoe ga je hier voor jezelf mee om?
Stap 1)
Het herkennen van de aanpassing. Let eens op een overmatige reactie op situaties of op gedrag en uitspraken van mensen. Hier kan een haakje zitten. Of vraag feedback, dit kan een blinde vlek tonen en hierdoor kun je die oplossen.
Stap 2)
Heb je last van de blinde vlek? Nee? Dan heb je jezelf beter leren kennen. Ja? Wees dan niet te streng voor jezelf. Verval je in een pleasende rol terwijl je dit niet wilt? Mooi, je hebt het herkend en dan kan je een voornemen stellen om het voor een volgende keer anders aan te pakken.
Stap 3)
Indien gewenst, zoek een coach op. Gedragsveranderingen zijn moeilijk en extra hulp kan helpen een cirkel te doorbreken. Ik kan je hier heel goed mee helpen als je graag wilt werken aan het voorkomen van aanpassingen die ten koste gaan van jouw eigen voorkeuren.